Kanaviçe Nedir, Nasıl Yapılır, Özellikleri Nelerdir?

Kanaviçe, kumaş üzerine yapılan işlemelerin genel bir adıdır. Genellikle seyrek dokunmuş kumaşlarda uygulanır. Yaygın olarak keten bezi, balya ve çuval sedir gibi kumaşlara işlenir. Peki, kanaviçe nedir? Kanaviçe nasıl yapılır? Kanaviçe özellikleri nelerdir? İşte cevapları…

Kanaviçe Nedir?

Kanaviçe, bir tür el sanatıdır. Etimoloji olarak kanaviçe, İtalyanca "oya" anlamına gelen “canavaccio” kelimesinden türetilen bir isimdir. “Canavaccio” ise, Yunancada “kenevir” anlamına gelir. Kanaviçe, düz kumaş üzerine işlenen desenleri ifade eder. El sanatlarında önemli bir yeri olan kanaviçe, kadınların duygularını yansıttığı bir tür kumaş süsleme sanatıdır. Farklı kültürlerde farklı kanaviçe işleme modelleri uygulanabilmektedir. Türk kültüründe de önemli bir yere sahiptir. Anadolu’da genç kızların çeyizlerinde mutlaka kanaviçe örnekleri vardır.

Kanaviçe Nasıl Yapılır?

Kumaş işleme türleri arasında en yaygın kullanılan işleme türlerinden biri olan kanaviçede “renkli küçük çarpı” şekillerden desenler oluşturulur. Bu sebeple halk arasında “çapraz iğne” olarak da bilinir. Bu kumaş işleme modelinde farklı figürler ve şekiller işlenir. Kanaviçe tekniği, dokuma kumaş ipliklerinin üzerinde iğne grubu iplik sayılarak işlenmesi şeklinde uygulanır.

Kanaviçe işleme temel olarak şöyle yapılır;

• Seyrek kumaş üzerine “kaneve” adı verilen bir özel dokunmuş kumaş geçirilir.
• Kanave, işlenecek figür için referans malzemedir. Ardından renkli ipliklerle kaneve üzerinden desen işlenir.
• Desen işlenmesi tamamlandıktan sonra kanave kumaşı, işleme yapılan kumaş üzerinden ip ip çekilir.
• Kaneve, işlenmiş desen ile kumaş arasından temizlendikten sonra kanaviçe işleme elde edilmiş olur.

Kanaviçe kumaş işleme model, etamin ile benzerdir. Bu ikisi arasındaki temel fark, kanaviçe modelinde işlemenin düz kumaş üzerine yapılmasıdır.

Kanaviçe Özellikleri Nelerdir?

Anadolu’nun çeşitli yörelerinde tekniği aynı fakat motif, renk ve kompozisyon farklılıkların ile karşımıza çıkan kanaviçe işlemeleri, ilk zamanlar basit modeller ve farklı kumaşlara uygulanmakla birlikte, günümüzde 30-40 renk kullanılan ve kendi başına (goblen) tablo veya dekorasyon malzemesi olarak kullanılan bir işleme çeşidine dönüşmüştür.

Kanaviçe için iki ana kumaş grubu vardır: Aida ve çift örgü. Aida, bloklar halinde dokunmuş kumaş türüdür. Çift örgü ise, tek iplikle dokunmuştur. Bu kumaşlar kanaviçe için her iki yönde, aynı sayıda iplik veya bloğa sahip olacak şekilde dokunur. Böylece dikişler, çarpı, kare ya da karelerin parçaları olarak görünür. Kanaviçe kumaşları, pamuk ya da ipekten dokunabilir. İğnenin girmesi için bariz delikler vardır. Bloklar halinde dokunmuştur. Bu sebeple kanaviçe işlemeye yeni başlayanlar için ideal kumaş türüdür.